Toen ik opgebrand thuis zat, was het eerste boek dat ik weer oppakte Focus AAN/Focus UIT van Mark Tigchelaar. Ik ontdekte het via een podcast en was meteen gefascineerd door de wetenschap achter focus: hoe je brein werkt om effectief output te leveren én hoe belangrijk het is om je focus ook regelmatig uit te zetten.
Dat laatste was een eyeopener. Je kunt niet continu aan staan, dat gaat fysiek gewoon niet. Doe je dat wel, dan ga je merken dat je taken steeds langer duren omdat de computer in je hoofd overbelast raakt. Denk aan een oude harde schijf die defragmentatie nodig heeft om weer soepel te draaien. Ik leerde hoe ik zelf veel invloed had gehad op mijn burn-out, zonder dat ik het door had.
Tijdens mijn herstel ontdekte ik de kracht van die ‘Focus UIT’-momenten: meditatie, beweging, reflectie. Deze vormen nu nog steeds de basis van mijn productiviteit. Zonder deze oplaad momenten kun je niet met volle kracht vooruit.
Waarom multitasken niet werkt: een vergelijking met slaapfases
Toen ik weer aan de slag ging vond ik het een mooie uitdaging om mijzelf te trainen om effectief en met focus aan de slag te gaan. En toen ik er op ging letten viel het me inderdaad op hoe snel je van je werk afgeleid raakt. Een appje. Een collega die “even” wat vraagt. Een geluid. Iedere kleine afleiding zorgt ervoor dat je de draad kwijtraakt, en dat je weer denkwerk moet verrichten om terug te komen waar je was. Het voelde frustrerend, maar écht begrijpen deed ik het pas toen ik de vergelijking met slaap ontdekte.
Slaap bestaat uit meerdere fases. De meest essentiële fase waarin je écht uitrust, is de REM-slaap. Maar om daar te komen, moet je eerst drie andere slaapfases doorlopen. Word je midden in je REM-slaap wakker? Dan begin je niet meteen weer in die fase als je verder slaapt. Je moet weer opnieuw door die eerdere fases heen.
Precies zo werkt het ook met focus op complexe taken. Om echt impact te maken – om een probleem tot de kern te doorgronden – moet je eerst door een aantal mentale lagen heen. Je benadert het probleem, onderzoekt het, ontleedt het, en pas dan kun je de kern raken. Dat is je “REM-slaap” van productiviteit.
Maar wat gebeurt er als je net op dat punt zit en iemand je stoort? Je wordt teruggeslingerd naar het begin. Het duurt niet alleen die ene minuut van dat gesprek, maar je moet mentaal weer door al die lagen heen voordat je weer op hetzelfde punt bent. Onderzoek laat zien dat het tot wel 23 minuten kan duren voordat je volledig terug in je focus zit.
De kracht van focusblokken en het elimineren van prikkels
Dit inzicht heeft mijn inrichting van mijn werk (en ook privé) veranderd. Ongestoorde focus is geen luxe; het is een voorwaarde om écht impact te maken. Het is daarom cruciaal dat er ruimte is voor focusblokken in een werkomgeving. En dat het normaal is dat je af en toe niet bereikbaar bent (of hoeft te zijn) tijdens je werkdag.
Die ongestoorde blokken zijn niet alleen nodig om complexe taken op te lossen, maar bieden ook de kans om in flow te komen. In die staat werk je sneller, beter en met minder energie. Het is de ultieme combinatie van Focus AAN en Focus UIT.
Dus: welke prikkels kun jij voor jezelf wegnemen om minder afgeleid te raken? Zet je notificaties uit en je mailbox uit. Plan je werk in focusblokken. En durf een grens te trekken zodat je je volle potentie kunt benutten.
Focus is geen toeval. Het is een keuze. Wat kies jij vandaag?